Aktualizacja 16.12.2020 r.

Komunikat do klientów sektora bankowego w sprawie brexitu[1]

Od 1 lutego 2020 r. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (Wielka Brytania) nie jest państwem członkowskim Unii Europejskiej (UE), jednocześnie od 1 lutego 2020 r. do 31 grudnia 2020 r. ustanowiony został tzw. okres przejściowy, który w praktyce oznacza, że Wielka Brytania jest związana całym prawem UE i jest traktowana jakby nadal była członkiem UE, z tą jednak różnicą, że przedstawiciele Wielkiej Brytanii nie uczestniczą w pracach instytucji UE.

Okres przejściowy dobiega końca, a dzień 1 stycznia 2021 r. będzie pierwszym dniem po jego zakończeniu. Obecnie negocjowana jest umowa o przyszłych stosunkach między UE i Wielką Brytanią, która miałaby być zawarta jeszcze przed 31 grudnia 2020 roku. Mamy jednak do czynienia z procesem uwarunkowanym politycznie i nie można przewidzieć ostatecznego wyniku tych negocjacji.

Niezależnie od faktu, czy umowa określająca ramy przyszłych stosunków Wielka Brytania -UE zostanie zawarta czy nie, od 1 stycznia 2021 r.:

  • Wielka Brytania będzie państwem trzecim (nie będzie państwem członkowskim UE),
  • Wielka Brytania nie będzie częścią Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).

Oznacza to, że podmioty z siedzibą w Wielkiej Brytanii oraz obywatele Wielkiej Brytanii stracą dostęp do rynku wewnętrznego UE na dotychczasowych zasadach, w tym możliwość korzystania ze swobody przepływu towarów, usług, kapitału i osób wewnątrz UE na podstawie prawa UE. Obywatele UE oraz podmioty z siedzibą w UE stracą analogicznie dostęp na dotychczasowych zasadach do rynku brytyjskiego na podstawie wspomnianych swobód gwarantowanych prawem UE.

Konsekwencją ww. procesu będą również zmiany w korzystaniu z usług bankowych, które ze względu na swój transgraniczny charakter mogłyby być powiązanie z Wielką Brytanią. Do obszarów, w których mogą nastąpić takie zmiany, należy w szczególności zaliczyć:

  1. Obszar płatniczy
  • Według obecnego stanu wiedzy, Wielka Brytania nadal będzie uznawana za część geograficznego obszaru SEPA, a więc klienci banków z Polski będą mogli realizować przelewy w ramach Jednolitego Obszaru Płatności w Euro i po 1 stycznia 2021 r., do czasu pojawienia się ewentualnych innych wytycznych, rozliczenia SEPA realizowane z Wielką Brytanią pozostaną w niezmienionej formule.
  • W poleceniach przelewu do banków w Wielkiej Brytanii we wszystkich walutach klienci banków z Polski będą mogli wybierać dowolną opcję kosztową: SHA, OUR lub BEN[2] .
  • Konsekwencją brexitu mogą być zmiany stawek opłat z tytułu realizacji płatności zagranicznych do Wielkiej Brytanii.
  • Zgodnie z rozporządzeniem PE i Rady (UE) 2015/847 z dnia 20 maja 2015 r.[3] w odniesieniu do przelewów z UE do Wielkiej Brytanii dostawcy usług płatniczych muszą przedstawiać bardziej szczegółowe informacje o zleceniodawcy i odbiorcy, w porównaniu z przelewami wewnątrz UE. W praktyce może to skutkować obowiązkiem podania bardziej szczegółowych informacji przez klienta.
  1. Transakcje w e-commerce dokonywane kartami bankowymi – SCA

W wyniku brexitu może również dojść do zmian w zakresie uwierzytelniania transakcji w handlu elektronicznym wykorzystujących karty płatnicze. W przypadku, gdy odbiorca płatności znajduje się na terenie Wielkiej Brytanii, klient będący płatnikiem może nie zostać objęty procedurą silnego uwierzytelnienia (SCA) transakcji, gdyż jest ona realizowana poza EOG. W wyjątkowych sytuacjach, w których odbiorca płatności nie wspiera wymaganego standardu zabezpieczenia transakcji zgodnego z protokołem 3DS 2.1. lub 3DS 2.2., taka transakcja płatnicza może zostać odrzucona.

  1. Podstawowe rachunki płatnicze[4]

Na dotychczasowych zasadach nie będzie możliwe:

  • realizowanie przelewów do Wielkiej Brytanii z podstawowego rachunku płatniczego,
  • korzystanie z usług płatniczych na terytorium Wielkiej Brytanii (wypłaty gotówki, wykonywanie transakcji) przez posiadaczy podstawowego rachunku płatniczego.
  1. Inwestycje na rynku finansowym
  • Brexit jest procesem uwarunkowanym politycznie z toczącym się procesem negocjacyjnym, który wykracza poza wszystkie wcześniej ustalone ramy czasowe i taka niepewność może wpływać na zmiany w kursach walutowych i wycenach instrumentów finansowych. Nie można przy tym wykluczyć, że sam fakt braku porozumienia o współpracy między Wielką Brytanią a Unią Europejską, może pociągnąć za sobą pewne zmiany ekonomiczne, w tym wzrost zmienności cen instrumentów finansowych, czy też zmiany kursów walutowych, co – biorąc pod uwagę relacje między Bankiem a jego Klientami może mieć wpływ na zobowiązania wynikające ze stosunków umownych.
  • Brexit może także wpłynąć na ograniczenie dostępności do usług inwestycyjnych świadczonych przez podmioty z Wielkiej Brytanii czy też ograniczyć dostępność nabywania instrumentów finansowych będących przedmiotem obrotu na rynku regulowanym zlokalizowanym w Wielkiej Brytanii czy też w systemach obrotu prowadzonych z Wielkiej Brytanii.
  1. Informacje dodatkowe
  • Informujemy, że niezależnie od posiadanego obywatelstwa (UE lub Wielkiej Brytanii) oraz od miejsca zamieszkania klienta, depozyty które znajdują się w polskich bankach, są objęte gwarancją do kwoty 100.000 EUR przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
  • Zgodnie z przepisami przejściowymi, zawartymi w art. 51 ust 5 Rozporządzenia PE i Rady (UE) 2016/1011, niezależnie od zakończenia okresu przejściowego w umowach finansowych i instrumentach finansowych będą mogły być stosowane wskaźniki referencyjne (jak np. LIBOR) opracowywane przez podmioty z Wielkiej Brytanii, na zasadach określonych w treści ww. Rozporządzenia.

Bank na bieżąco monitoruje rozwój sytuacji związanej z brexitem i jego potencjalnymi skutkami. Bank będzie odrębnie informował, jeśli wystąpią w procesie brexitu zdarzenia, które będą ewentualnie wymagały podjęcia stosownych działań przez klientów.

[1] Brexit- przyjęta nazwa dla procesu występowania Wielkiej Brytanii z UE.

[2] Opcja SHA oznacza, że prowizje i opłaty należne bankowi wysyłającemu opłaca zleceniodawca, a koszty banku odbiorcy i banków pośredniczących biorących udział w realizacji przelewu zagranicznego pokrywa odbiorca Opcja kosztowa OUR – oznacza, że zleceniodawca zobowiązuje się do zapłaty wszystkich należnych prowizji i opłat bankowych z tytułu realizacji przelewu zagranicznego, w tym kosztów banków pośredniczących biorących udział w realizacji przelewu zagranicznego oraz opcja kosztowa BEN – oznacza, że prowizje i opłaty wszystkich banków biorących udział w realizacji przelewu zagranicznego pokrywa Odbiorca.

[3] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/847 z dnia 20 maja 2015 r. w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i uchylenia rozporządzenia (WE) nr 1781/2006 (Tekst mający znaczenie dla EOG), Dz.U. L 141 z 5.6.2015, str. 1—18.

[4] Podstawowy rachunek płatniczy jako usługa specjalnego dedykowanego rachunku świadczona zgodnie z art. 59ia ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych. Nie dotyczy rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych.

 

W dniu 29 marca 2017 r. Wielka Brytania ogłosiła zamiar wystąpienia z Unii Europejskiej (UE). Może to w istotny sposób wpłynąć na status i sytuację prawną  obywateli, przedsiębiorstw i organów publicznych zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i w państwach członkowskich Unii Europejskiej, w tym w Polsce. Na dzień publikacji niniejszego komunikatu nie jest możliwe jednoznaczne określenie trybu, w jakim Wielka Brytania wystąpi z UE. Najbardziej prawdopodobne wydaje się zaistnienie jednego z dwóch wariantów:

  • wyjście Wielkiej Brytanii z UE na podstawie umowy o wystąpieniu, a następnie negocjacje porozumienia handlowego;
  • tzw. no deal / hard brexit („twardy brexit”, „brexit bezumowny”) – sytuacja, w której negocjacje między UE a Wielką Brytanią nie zakończą się porozumieniem i wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE nie zostanie uregulowane żadną umową.

Pierwszy wariant opiera się na uzgodnionej w dniu 25 listopada 2018 r. umowie między UE i Wielką Brytanią przewidującej okres przejściowy, podczas którego Wielka Brytania będzie miała dostęp do rynku wewnętrznego UE (tak, jakby była państwem członkowskim), ale nie będzie miała możliwości uczestniczenia w procesach decyzyjnych UE i w pracach instytucji UE. Okres przejściowy miałby trwać od dnia 30 marca 2019 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., z możliwością jego przedłużenia o rok lub dwa lata.

Drugi wariant może mieć miejsce w konsekwencji decyzji podjętej przez brytyjski Parlament w dniu 15 stycznia 2019 roku  o odrzuceniu umowy z UE. Jeśli do dnia 29 marca 2019 r. decyzja ta zostanie utrzymana, oznaczać to będzie  wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE bez określenia żadnych szczególnych zasad, czyli sytuację, gdy Wielka Brytania stanie się od dnia 30 marca 2019 r. godz. 00.00 czasu środkowoeuropejskiego „państwem trzecim”, nie będącym Państwem Członkowskim UE, w odniesieniu do którego m.in. przestanie być stosowane całe prawo unijne.

Bank, kierując się odpowiedzialnością wobec swoich Klientów, podjął stosowne działania w celu analizy wpływu ewentualnego „hard brexit” na działalność Banku oraz sytuację jego  klientów.

Podkreślić jednak należy, że wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE może pociągnąć za sobą pewne trudne do oszacowania na tym etapie zmiany gospodarcze, w tym wzrost zmienności cen instrumentów finansowych czy też zmiany kursów walutowych, co – biorąc pod uwagę relacje między Bankiem a jego Klientami może mieć wpływ na zobowiązania wynikające ze stosunków umownych.

Ponadto wystąpienie Wielkiej Brytanii może też wpłynąć na możliwość stosowania w umowach finansowych i instrumentach finansowych wskaźników referencyjnych publikowanych przez podmioty z Wielkiej Brytanii. Jednak zgodnie z wymogami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r[1], Bank opracował i będzie na bieżąco monitorował plany awaryjne w tym obszarze.

Realizacja scenariusza „hard brexit” może także narazić podmioty mające siedzibę w Wielkiej Brytanii m.in. na utratę możliwość świadczenia usług dla podmiotów z krajów UE, w tym usług płatniczych. Warto też brać pod uwagę, iż Wielka Brytania przestanie także być członkiem Jednolitego obszaru płatności w euro (SEPA). Jeśli więc nie zostanie podpisane żadne odrębne porozumienie regulujące tę kwestię, to należy się spodziewać, iż polecenia przelewu SEPA i przelewy TARGET nie będą realizowane na rachunki w Wielkiej Brytanii.

Jednocześnie informujemy, że sam brexit – niezależnie od jego formuły – nie będzie miał wpływu na prawa Klienta, w tym możliwość odstąpienia od umowy przez Klienta lub jej zmiany zarówno na zasadach ogólnych określonych w prawie, jak i w  umowie.

Bank na bieżąco monitoruje rozwój sytuacji związanej z brexitem i jego potencjalne skutki. Odpowiednie zmiany legislacyjne oraz podjęcie  ewentualnych działań zapobiegawczych leży jednak także po stronie właściwych organów państwa.

Ponadto pragniemy przypomnieć, że zgodnie z obowiązującą Ustawą z dn. 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji, środki deponentów – obywateli Wielkiej Brytanii złożone w polskich bankach, niezależnie od ich miejsca zamieszkania, są objęte gwarancją depozytów do kwoty 100.000 EUR na zasadach określonych w tejże Ustawi

[1] Rozporządzenie  Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych